Scoulfly
Uzman Üye
- Katılım
- 20 Aralık 2020
- Mesajlar
- 193
- Tepkime puanı
- 649
- İlgi Alanlarınız
- Grafik Tasarım
- Cinsiyet
-
- Erkek
Çince belgelerde Türklerin ve dolayısıyla Hunların atalarının tarihi M.Ö. 2400’lere kadar dayandırılıyor ve umumiyetle Türk tarihçilerinin büyük bir kısmı da mazideki en eski Türk devleti olarak şimdilik Hunları kabûl ediyorlar. Karluk, Basmıl, Türgiş, Kırgız, Oguz, Çik, Çigil, Tarduş, Uygur gibi Türk boylarının ittifakı neticesinde teşekkül eden Hunlar, kaynaklarda ilk defa siyasi bir devlet biçiminde M.Ö. 318 tarihinde, Çin’in kuzeyindeki bazı yerel hanedanların, bu sırada en kuvvetli Çin devleti olan Ch’inlere saldırmak amacıyla Hunları da yanlarına almak istemeleri sebebiyle yapılan bir andlaşma vesilesiyle geçerler. Ama bazılarının sandığı gibi bu, Türk-Hun Devletinin M. önce 4. asırdan evvel olmadığı manasına gelmez. Türk tarihinin bu döneme ait problemi, M.Ö. 2400’lerden 318 yılına kadarki zaman zarfında yaşanan hadiseler ve Türk hakanlarına dair yeterince bilginin olmamasıdır.
Hun tarihinin en kudretli ve meşhur hakanı, Börü Tonga (veya Tokta/Mo-tun) Yabgu’dur. Babası Tu-man (belki Tümen?), kendinden sonra hükümdarlık için onu değil üvey kardeşini varis göstermiş, Börü Tonga da (Tokta/Mo-tun) emrindeki bir tümen kuvvet ile harekete geçerek, babasını bir sürek avında ortadan kaldırıp, M.Ö. 209’da Türk halkının idaresini üstlenmiştir. Bu durum bir yana yazılı belge ve destanlara baktığımızda; babası Tuman’ın Börü Tonga’yı (Tokta/Mo-tun) Yüeh-chilere rehin olarak yolladığını, fakat onun bir şekilde Yüeh-chilerin elinden kurtulduğunu ve bu kahramanlığından dolayı kendisinin emrine bir tümenin verildiğini biliyoruz. Ayrıca Çin kaynakları Hun Devleti ile alâkalı bilgileri anlatmaya başlar başlamaz, bir baba-ogul mücadelesini efsane ağzıyla naklederler. Ancak Çin tarihlerinde gerçek olaylarla, efsaneler bu şekilde genellikle karıştırılır. Çinliler bu yeni devlet üzerinde durmuşlar ve kurucusuyla ilgili yarı efsane halindeki hadiseleri de büyük bir dikkat ve hatta heyecan ile anlatmışlardır. Aslında hakikat olan M.Ö. 3. yüzyılda Börü Tonga (Tokta/Mo-tun) adlı bir kaganın çıkarak, Çin’i tehdit etmesi ve Asya’yı hâkimiyeti altına alacak olmasıdır. Mo-tun (Börü Tonga) ve babası hakkında söylenenler, belki de onlardan binlerce sene önce yaşanan bir hadisenin Börü Tonga’ya (Tokta/Mo-tun) uyarlaması da olabilir ki, zaten bunun yansıması Oguz Kagan Destanı’nda açıkça görülür.
KONUNUN DEVAMI İÇİN OKUNMASI GEREKEN KAYNAK:
Prof.Dr. Saadettin Yağmur Gömeç, Türk Kültürünün Ana Hatları, 4. Baskı, Ankara 2018
Prof.Dr. Saadettin Yağmur Gömeç, Türk-Hun Tarihi, 2. Baskı, Ankara 2018
Hun tarihinin en kudretli ve meşhur hakanı, Börü Tonga (veya Tokta/Mo-tun) Yabgu’dur. Babası Tu-man (belki Tümen?), kendinden sonra hükümdarlık için onu değil üvey kardeşini varis göstermiş, Börü Tonga da (Tokta/Mo-tun) emrindeki bir tümen kuvvet ile harekete geçerek, babasını bir sürek avında ortadan kaldırıp, M.Ö. 209’da Türk halkının idaresini üstlenmiştir. Bu durum bir yana yazılı belge ve destanlara baktığımızda; babası Tuman’ın Börü Tonga’yı (Tokta/Mo-tun) Yüeh-chilere rehin olarak yolladığını, fakat onun bir şekilde Yüeh-chilerin elinden kurtulduğunu ve bu kahramanlığından dolayı kendisinin emrine bir tümenin verildiğini biliyoruz. Ayrıca Çin kaynakları Hun Devleti ile alâkalı bilgileri anlatmaya başlar başlamaz, bir baba-ogul mücadelesini efsane ağzıyla naklederler. Ancak Çin tarihlerinde gerçek olaylarla, efsaneler bu şekilde genellikle karıştırılır. Çinliler bu yeni devlet üzerinde durmuşlar ve kurucusuyla ilgili yarı efsane halindeki hadiseleri de büyük bir dikkat ve hatta heyecan ile anlatmışlardır. Aslında hakikat olan M.Ö. 3. yüzyılda Börü Tonga (Tokta/Mo-tun) adlı bir kaganın çıkarak, Çin’i tehdit etmesi ve Asya’yı hâkimiyeti altına alacak olmasıdır. Mo-tun (Börü Tonga) ve babası hakkında söylenenler, belki de onlardan binlerce sene önce yaşanan bir hadisenin Börü Tonga’ya (Tokta/Mo-tun) uyarlaması da olabilir ki, zaten bunun yansıması Oguz Kagan Destanı’nda açıkça görülür.
KONUNUN DEVAMI İÇİN OKUNMASI GEREKEN KAYNAK:
Prof.Dr. Saadettin Yağmur Gömeç, Türk Kültürünün Ana Hatları, 4. Baskı, Ankara 2018
Prof.Dr. Saadettin Yağmur Gömeç, Türk-Hun Tarihi, 2. Baskı, Ankara 2018
